Қазақстан MDS 2025 конгресінде: Жаңа ғылыми жаңалықтар

MDS 2025 — Қозғалыс бұзылыстары мен Паркинсон ауруына арналған Халықаралық конгресс
Гонолулу, Гавайи | 2025 жылдың 5–9 қазаны MDS 2025 конгресі әлемнің түкпір-түкпірінен жетекші неврологтар, зерттеушілер, клиницистер және пациент қауымдастығын біріктіріп, қозғалыс бұзылыстары саласындағы соңғы жетістіктерді ұсынуға, терең ғылыми пікірталастар жүргізуге және жаһандық ғылыми ынтымақтастық орнатуға мүмкіндік берді. Конгресс бағдарламасында 1 800-ден астам ғылыми баяндама, симпозиумдар, сессиялар, мастер-кластар және бейне-кейстер ұсынылды. Ең көп назар аударылған жаңалықтардың бірі — Паркинсон ауруына шалдыққан науқастарда жақсы моторлық жақсартулар мен қауіпсіздік профилін көрсеткен жасушалық терапия бойынша жаңа деректердің жариялануы болды. Сондай-ақ келесі ғылыми жетістіктер талқыланды:

·Темірдің жинақталуын төмендететін жаңа препарат — мультисистемалық атрофия кезінде ауру ағымын баяулататын потенциалды тәсіл ретінде қарастырылуда.

·Әлеуметтік оқшаулану мен жалғыздықтың паркинсонизмі бар адамдарда моторлық нашарлауды жылдамдататын маңызды факторлар екені анықталды.

· Фридрейх атаксисы ауруының үдеуін баяулатуда екі дәрілік препараттың ұзақ мерзімді тиімділігі көрсетілді. 

Қазақстанның жаһандық ғылымға қосқан үлесі ерекше атап өтілді — Оңтүстік Қазақстан медициналық академиясының (ОҚМА) неврология кафедрасы атынан делегация қатысып, белсенді жұмыс жүргізді. Делегацияны кафедра меңгерушісі, профессор Н. А. Жарқынбекова мен доцент Рауан Қайыржанов басқарды. Қайыржанов мырза халықаралық ACER3 зерттеу жобасының жетекшісі болып табылады. ОҚМА тобы Alkaline Ceramidase 3 (ACER3) генінің ерте нейродегенерация мен лейкодистрофиядағы рөлі туралы халықаралық зерттеу нәтижелерін таныстырды. Зерттеу барысында ACER3 геніндегі патогенді мутациялар нәрестелер мен жас балаларда нейродегенерация мен лейкодистрофия тудыратындығы анықталды. Баяндаманың негізінде әлемнің түкпір-түкпірінен жиналған 50 отбасынан 53 науқастың жаңа клиникалық деректері ұсынылды. Зерттеу нәтижелері сфинголипидтердің метаболизмі — жасушалық мембраналар мен сигналдық жолдардың маңызды компоненттері — бұзылатынын көрсетті. Бұл мидың ақ затының ерте зақымдануына және алғашқы өмір жылдарында байқалатын прогрессивті нейродегенерацияға алып келеді. Жұмыс сирек кездесетін тұқым қуалайтын лейкодистрофияларды диагностикалау үшін аса маңызды және патогенезге бағытталған жаңа емдеу тәсілдерін дамытуға жол ашады. Жоба Еуропа, Азия және Солтүстік Америка ғалымдарының бірлескен халықаралық ынтымақтастығы аясында жүзеге асырылды, және қазақстандық зерттеушілер маңызды рөл атқарды. «Бұл — сирек кездесетін балалардағы нейродегенеративті аурулардың молекулалық механизмдерін түсінуге бағытталған үлкен қадам. Қазақстандық команда жаһандық ғылымға қосқан үлесі үшін мақтаныш сезінеді», — деп қорытындылады Рауан Қайыржанов, ACER3 зерттеу тобының өкілі ретінде.